Afgelopen maand hebben Paula en Natasja allebei een dagje meegelopen in de zorg ter voorbereiding van het traject : De verpleegkundige als zorginghoudelijke coach bij de Riethorst Stromenland.

Hier lees je de blog van Paula 

Het is juli 1971. Ik moet nog 16 jaar worden. Ik ga vandaag voor het eerst een vakantiebaantje beginnen in het verpleeghuis waar mijn moeder hoofd verpleegkundige is in de nachtdienst  in Rotterdam aan de Mathenesserlaan. De hoofdvestiging heeft nog een aantal locaties in de stad. Die ochtend ga ik naar zo’n locatie “101”, afdeling psychogeriatrie. Mijn taak als bijna 16-jarige : koffie en thee rondbrengen en het verzorgen van en helpen bij de lunch. Ik vind het best spannend. Het lijkt zo vanzelfsprekend. Mijn moeder werkt daar, mijn 3 oudere zussen waren me al voor gegaan. Ze hadden de hulp in de vakantietijd hard nodig. Want ook toen al was er gebrek aan personeel, helemaal in vakantietijd.

Het is maandagochtend. Ik krijg uitleg over de keuken, de koffie en thee…dat moet mij wel lukken… Maar al vrij snel wordt mij gevraagd of ik even wil assisteren bij het douchen. Alle bewoners gaan op maandagochtend onder de douche en zaten beneden in de kelder klaar in hun rolstoel, duster om, te wachten tot ze aan de beurt waren…of ik de nagels even wilde knippen van de bewoners die klaar waren. Ik schrik wel even, ben nog niet heel assertief, half blote mannen en vrouwen, onrustig. En dan ga ik nagels knippen. Geen idee hoe ik dat aan moet pakken dus ik deed gewoon mijn best. Harde kalknagels. En als ze klaar waren of ik ze dan gelijk even naar hun kamer wilde brengen en aan wilde kleden…als ik toch bezig was. Ik durfde geen nee te zeggen….

Ik werd die dag gelijk in het diepe gegooid. De ene schok na de andere. Heftig onder de indruk vroeg mijn moeder ‘s middags bij de thee hoe mijn 1^e dag was geweest. Ik vertelde mijn ervaringen. Ze schrok en klom gelijk in de telefoon: “Waren ze helemaal gek geworden?” De volgende dag werkte ik gewoon weer in de keuken, bracht ik koffie en thee rond. Een stuk relaxter en fijner contact met de bewoners. Ik herinner me Bella nog goed, een vrouw met Downsyndroom en dementerend. Ontroerend lieve vrouw die wel van een kletspraatje hield. Dat paste beter bij een bijna 16 jarige vakantiekracht. Of deze ervaring er mij van heeft weerhouden om ooit zelf de opleiding tot verpleegkundige te gaan doen dat weet ik niet meer precies. Wel was mijn 1^e officiële baan na mijn studie psychologie: docent psychologie op een opleiding voor verpleegkundigen in Rotterdam…vlak bij de Mathenesserlaan. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.

Zo mocht ik vorige week donderdag meelopen met 2 ervaren verpleegkundigen op 2 verschillende locaties in het kader van een opleidingstraject dat wij binnenkort gaan verzorgen voor de Riethorst Stromenland. Ik was best benieuwd hoe het er nu aan toe ging en hoe de rol van verpleegkundige in deze nieuwe tijd werd ingevuld en vooral hoe de verpleegkundigen dat zelf ervaarden.

Beide verpleegkundigen kwamen uit het ziekenhuis en vonden een nieuwe uitdaging op de afdeling Somatiek. 2 totaal verschillende afdelingen en 2 vpk met het hart op de goede plaats, bevlogen, oprechte aandacht en in samenspel met bewoners, familie, collega’s en vooral ook hun rol t.a.v. leerlingen. De rust, de professionaliteit de ruimte om te leren en reflecteren was indrukwekkend om te zien. Annemiek en Manuela hartstikke bedankt dat ik een kijkje in jullie keuken mocht krijgen. Ik voelde me welkom en vrij om alle vragen te stellen die ik wilde stellen ivm het opleidingstraject. Jullie zijn TOP!

Momenteel is het hard werken in de zorg, de werkdruk is hoog. De zomervakantietijd is een tijd waarin teams met tekorten zitten, er veel oproep/uitzendkrachten ingezet worden en dat het soms lastig is om kwaliteit van zorg te blijven leveren. We coachen nu een team binnen een zorg instelling  en in de bijeenkomst kwamen we tot de conclusie dat het team aan het “overleven” was.  Ze hadden de ruimte nodig  om even te klagen. Het gevaar binnen teams is dat er in dat soort situaties snel een klaagcultuur ontstaat  waardoor de sfeer er vaak niet beter op wordt…

Wat kun je hieraan doen als leidinggevende ? Als leidinggevende helpt het enorm om erkenning te geven voor de pijn van het team dat ze aan het overleven zijn. Waardering uitspreken voor het werk dat het team verzet en

In een van de bijeenkomsten met het team, zagen we dat de teamleden makkelijk DIPPEN(= Denken In Problemen) in plaats van DIMMEN (= Denken in Mogelijkheden). Zij zoeken de oorzaken van het probleem vaak buiten zich zelf en wijzen naar hun leidinggevende of de organisatie. Op zoek gaan naar waar hun eigen invloed ligt en vragen naar wat wel lukt ondanks een hoge werkdruk en weinig tijd hielp de mensen om uit hun klaagstand te komen. Daar heb jeals keidinggevende wel LEF voor nodig maar het geeft energie om op zoek te gaan naar waar ze invloed op hebben en waarop niet. LEF zorgt voor  beweging! En als ze geen invloed hebben op het probleem: hoeveel energie willen ze er dan in stoppen?

Wij brengen dit in beeld met de Cirkel van 8; een eenvoudig model dat op een inzichtelijke en logische wijze beschrijft wat de consequenties zijn als je onbewust, automatisch gedrag kiest  en wat als je bewust gedrag kiest. We kiezen een situatie waar het team “last” van heeft en gaan op zoek naar mogelijke oplossingen en de medewerkers bepalen: Wat kan IK zelf als teamlid doen aan het probleem…

In de onderste cirkel kijken mensen naar wat er niet is. Hiermee ontkennen ze hoe de situatie feitelijk is. Wat ze wel doen is het vergelijken van een situatie met een ideaalplaatje of het verleden… “maar vroeger…” Het gevoel dat je geen invloed hebt op de situatie komt omdat op zo’n moment allerlei oordelen ontstaan. “Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg”… is een toepasselijke spreuk bij de onderste cirkel.

In de bovenste cirkel accepteer je de situatie hoe hij is; je hoeft het niet met de situatie eens te zijn. Vanuit acceptatie lukt het mensen om te beslissen wat ze met de situatie willen.  Je neemt verantwoordelijkheid voor je eigen situatie en neem je de feiten waar en interpreteer je niet. Hier starten we vaak mee als we het over communicatie hebben met teams. Het is een feit dat iedereen wel aannames doet en oordeelt maar hoe kun je toch zo oordeel loos mogelijk communiceren? Hierover meer in een volgend blog.

Natuurlijk is het waardevol om als leidinggevende stil te staan bij je eigen rol en nuttig om te bepalen  wat het team nodig heeft van jou. Verwachtingen uitspreken naar elkaar lijkt zo voor de hand liggend maar is nog niet zo vanzelfsprekend!

Ben jij een Dipper of Dimmer? Wat is jouw ervaring met klaagteams? Hoe ga jij om met probleem situaties en wat heb je hier het afgelopen jaar van geleerd? Of heb je nog aanvullende tips om hier mee om te gaan? We zien je reactie graag in het commentaarveld hieronder.

Zou je ons willen helpen door dit artikel te delen met je netwerk?

Je kunt dit doen door middel van de socialmediaknoppen hieronder. Op deze manier kunnen anderen ook hun voordeel doen met deze informatie. Bedankt hiervoor.